Ban Quản lý Di tích - Sở Văn hóa và Thể thao tỉnh Nghệ An đã ban hành văn bản đề nghi tu bổ, tôn tạo di tích nhà thờ và mộ tổ họ Lê, xã Nghi Liên, thành phố Vinh, tỉnh Nghệ An
Ngày 15/12/2023, Ban Quản lý Di tích - Sở Văn hóa và Thể thao tỉnh Nghệ An đã ban hành Công văn số 473/BQLDT.TB về việc tu bổ, tôn tạo di tích nhà thờ và mộ tổ họ Lê, xã Nghi Liên, thành phố Vinh
Nhà thờ Đại tôn Từ đường họ Lê, xã Nghi Liên, thành phố Vinh - Di tích lịch sử văn hóa tỉnh Nghệ An
Theo đó, thực hiện Công văn số 961/SVHTT-QLDSVH ngày 10 tháng 4 năm 2023 của Sở Văn hóa và Thể thao về việc tu bổ, tôn tạo di tích Nhà thờ và khu mộ tổ họ Lê, xã Nghi Liên, thành phố Vinh, Ban quản lý Di tích Nghệ An đã phối hợp chính quyền địa phương khảo sát thực tế, nghiên cứu hồ sơ khoa học di tích và các tài liệu liên quan.Trên cơ sở đó, Ban quản lý Di tích Nghệ An kính báo cáo kết quả khảo sát và đề xuất phương án tu bổ, tôn tạo di tích như sau:
1. Kết quả khảo sát hiện trạng:
Di tích nhà thờ và mộ tổ họ Lê, xã Nghi Liên, thành phố Vinh được UBND tỉnh Nghệ An xếp hạng là di tích lịch sử tại Quyết định số 4110/QĐ-UBND ngày 25/8/2014.
Khuôn viên nhà thờ có diện tích 2079,2 m2, bao gồm 02 toà kiến trúc chính: Bái đường và Hậu đường. Bái đường gồm 3 gian, kết cấu khung nhà bằng bê tông giả gỗ (bộ vì kết cấu kiểu giao nguyên kể suốt), 2 hồi xây tường bít đốc, mái lợp ngói Tây, nền lát gạch đất nung; Hậu đường gồm 03 gian, 02 bộ vì được làm bằng gỗ kết cấu kiểu giao nguyên kẻ suốt (gác tường không có cột), hai hồi xây tường bít đốc, mái lợp ngói vảy, nền lát gạch đất nung.
Kiến trúc Hậu đường Nhà thờ họ Lê, xã Nghi Liên, thành phố Vinh
Trải qua quá trình tồn tại, hiện nay di tích đã bị xuống cấp như sau:- Toàn bộ khuôn viên di tích thấp hơn đường giao thông, thường xuyên bị ngập nước khi có mưa to. Một số hạng mục công trình bố trí chưa hợp lý: Nhà Bái đường nằm cách xa nhà Hậu đường (cách 14,35m, gặp khó khăn trong việc hành lễ); nhà Hoá vàng nằm sát nhà Hậu đường, có nguy cơ gây hoả hoạn.
- Cổng và hệ thống tường bao bị nứt nẻ, sụt lún, rêu mốc, hoen ố.
- Nhà Bái đường, Hậu đường:
+ Cốt nền nhà thấp ẩm, sụt lún, gạch nứt vỡ; mái ngói bị mủn mục, tụt vỡ,
thấm dột, ảnh hưởng đến không gian thờ tự và đồ tế khí trong nhà;
+ Một số cấu kiện gỗ như: Hoành, cầu phong, mè, xà, trụ bồng, kẻ, lá mái,
cửa bị mối xâm hại và nước mưu tác động gây mục ải; cột bê tông (nhà Bái
đường) bị nứt, bong tróc.
+ Hệ thống tường nhà bị nứt nẻ, bong rộp.2
2. Đề xuất phương án tu bổ, tôn tạo:
Từ thực trạng khảo sát trên, để bảo tồn và phát huy tốt giá trị của di tích Nhà thờ và mộ tổ họ Lê, xã Nghi Liên, thành phố Vinh, Ban quản lý Di tích Nghệ An thống nhất với đề nghị của địa phương về việc tu bổ, tôn tạo di tích bằng nguồn xã hội hóa và các nguồn hợp pháp khác, với phương án như sau:
- Chỉnh trang khuôn viên: Bố trí, định vị lại các hạng mục công trình kiến trúc đảm bảo tính khoa học và sự hài hoà cho tổng thể mặt bằng di tích; bổ sung một số công trình phụ trợ, hệ thống cấp thoát nước, cây xanh cây cảnh và cây ăn quả phù hợp với thổ nhưỡng.
- Tu bổ, tôn tạo Bái đường:
+ Thay thế khung nhà bê tông bằng khung nhà gỗ truyền thống;
+ Thay thế mái ngói Tây bằng ngói âm dương; tu bổ tôn tạo hệ thống bờ nóc,bờ giải, các con giống trên hệ mái và sơn màu ghi xám;
+ Tu bổ, tôn tạo lại hệ thống tường nhà và sơn tường bằng màu ghi xám;
+ Nâng cốt nền nhà và lát lại nền bằng gạch đỏ đất nung (mạch chữ công).
- Tu bổ, tôn tạo Hậu đường:
+ Đảo mái, thay thế một số ngói dương bị hỏng và bổ sung toàn bộ ngói âm;
+ Bổ sung hệ thống rui bản;
+ Tu bổ, thay thế một số cấu kiện kiến trúc gỗ đã bị hư hỏng, như: lá mái, kẻ, hệ thống cửa “thượng song hạ bản”,…
+ Nâng cốt nền nhà và lát lại nền bằng gạch đỏ đất nung (mạch chữ công).
- Tu bổ, tôn tạo hệ thống tường bao, cổng và sơn lại bằng màu ghi xám.
Với kết quả khảo sát hiện trạng và đề xuất phương án tu bổ, tôn tạo Nhà thờ họ Lê thuộc di tích Nhà thờ và Mộ tổ họ Lê, xã Nghi Liên, thành phố Vinh. Ban quản lý Di tích Nghệ An đã đề nghị Sở Văn hóa và Thể thao xem xét, thống nhất chủ trương để địa phương triển khai các bước tiếp theo để thực hiện việc tu bổ tôn tạo di tích nhà thờ và mộ tổ họ Lê, xã Nghi Liên, thành phố Vinh theo đúng quy định.
Đây là cũng là sự mong muốn của các con cháu trong dòng họ Lê, xã Nghi Liên, thành phố Vinh sớm được các Sở, ban, ngành tỉnh Nghệ An quan tâm phê duyệt phương án tu bổ, tôn tạo di tích Nhà thờ và Mộ Tổ họ Lê theo Công văn số 473/BQLDT.TB để triển khai thực hiện; nhằm phát huy giá trị lịch sử, văn hóa của di tích, góp phần quan trọng trong việc bồi dưỡng lòng yêu nước, tự hào dân tộc của Nhân dân và con cháu trong dòng Họ./.
Văn Tân
